All posts by : Marta Kwiatkowska

W ostatnich latach coraz częściej słyszy się o tym, że ktoś z naszych bliskich, znajomych lub podziwianych celebrytów przeszedł na dietę bezglutenową. Nie zawsze znane są przyczyny takiego zachowania. Jedne osoby decydują się na to ze względu na wskazanie lekarskie i problemy zdrowotne, a inne w przekonaniu, że tego typu dieta będzie dla nich zdrowsze. W tym tekście sprawdzimy, czym jest dieta bezglutenowa i czy jest korzystna dla ludzkiego organizmu.

Czym jest dieta bezglutenowa?

Dieta bezglutenowa, jak sama nazwa wskazuje, to taka, która nie zawiera w swoim składzie glutenu. Oznacza to, że pozbawiona jest produktów pochodzących z takich zbóż jak: pszenica, żyto, czy też jęczmień. Dotyczy to m.in. pieczywa, mąk, makaronów, wybranych produktów przetworzonych, płatków śniadaniowych itp. Podczas stosowania diety bezglutenowej należy dokładną uwagę zwracać na składy poszczególnych produktów. Nie zawsze informacje o tym, że coś jest pozbawione glutenu, mają pokrycie w prawdzie. Dzieje się tak m.in. dlatego, że w przypadku owsa może on być zanieczyszczony innymi zbożami i wówczas nie jest w stu procentach pozbawiony glutenu. Każdorazowo prowadzenie takiej diety powinno byś skonsultowane z lekarzem i dietetykiem.

Kiedy jest wskazana?

Stosowanie diety bezglutenowej wskazane jest w określonych przypadkach medycznych. Wówczas korzystnie wpływa na codzienne życie pacjentów, a także ich komfort i bezpieczeństwo. Dotyczy to m.in. osób, które zmagają się z alergią na pszenicę oraz celiakią. Ta ostatnia to choroba trzewna, która objawia się m.in. nietolerancją glutenu. Kolejnym wskazaniem do wdrożenia diety bezglutenowej jest choroba Duhringa. W każdym z tych schorzeń obserwuje się pogorszone samopoczucie pacjenta, obniżone wchłanianie makro i mikroelementów z pokarmu, czy też problemy żołądkowe. Do innych objawów mogą należeć wysypka, biegunka i bóle brzucha. Wówczas dieta bezglutenowa nie tylko korzystnie wpływa na funkcjonowanie pacjenta, ale także minimalizuje ryzyko występowania poważnych schorzeń, w tym nowotworów.

Dlaczego nie przechodzić na dietę bezglutenową we własnym zakresie?

Przejście na dietę bezglutenową powinno być poprzedzone badaniami lekarskimi i profesjonalną konsultacją. Wszystko dlatego, że gluten to także określone minerały i witaminy, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeżeli wyeliminujesz gluten z diety bez wskazania lekarskiego, to może dojść do niedoborów wybranych mikro i makroelementów, a także do występowania innych problemów zdrowotnych. Wówczas niedobory trzeba suplementować. Wszystko powinno być robione z głową, aby dieta bezglutenowa nie miała negatywnego wpływu na życie pacjenta. Jeżeli nie musisz, to nie rezygnuj z glutenu.

Gluten towarzyszył naszej diecie od setek lat. Wszystko dlatego, że ta mieszanka białek znajduje się w popularnych w Polsce zbożach takich jak: pszenica, żyto, jęczmień i owies. W związku z tym większość ludzi dobrze toleruje gluten i nie musi usuwać go z diety. Istnieją jednak schorzenia takie jak celiakia, choroba Duhringa, czy też alergie, przy których niezbędne jest postawienie na dietę bezglutenową. W tym tekście sprawdzimy, czy warto wyeliminować gluten z diety bez wyraźnego wskazania lekarskiego.

Czy wykluczenie glutenu z diety jest bezpieczne?

W ostatnich latach na popularności zyskują diety bezglutenowe. Specjaliści i celebryci prześcigają się w tym, aby wskazać na zasadność wyeliminowania diety z diety bez względu na stan zdrowia pacjenta. W konsekwencji wiele osób decyduje się na usunięcie z jadłospisu produktów zbożowych na wszelki wypadek. Nie zawsze jest to dobrym pomysłem. Wszystko dlatego, że produkty zbożowe są bogate w cenne makro i mikroelementy, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Po wyłączeniu zbóż z diety, niezbędne jest uzupełnianie niedoborów witaminowych w postaci innych pokarmów i suplementów.

Postawienie na dietę bezglutenową bez przygotowania i konsultacji dietetycznej, może powodować poważne konsekwencje. Niedobory: kwasu foliowego, magnezu, żelaza, wapnia, cynku i witamin D, K i z grupy B, to spore zagrożenie. W najlepszym przypadku przełoży się to na pogorszone samopoczucie pacjenta, a w najgorszym może powodować poważne problemy zdrowotne. W związku z tym każdorazowo decyzja o wyłączeniu glutenu z diety powinna być skonsultowana ze specjalistą. Tylko w ten sposób można zadbać o swoje bezpieczeństwo.

Gluten nie zawsze jest szkodliwy

Jeżeli Twój organizm dobrze toleruje gluten i nie cierpisz na żadną z chorób, która wymaga jego ograniczenia, to warto pozostawić go w codziennej diecie. Wówczas regularne spożywanie wysokiej jakości produktów pełnoziarnistych przełoży się na poprawę stanu zdrowia pacjenta. Zawarte w zbożach makro i mikroelementy korzystnie oddziałują na układ sercowo-naczyniowy, a także układ pokarmowy. Regulują wiele procesów zachodzących w organizmie, a także odpowiadają za jego prawidłowe funkcjonowanie. Ze względu na brak szkodliwości glutenu, nie ma wyraźnych przeciwwskazań do jego spożywania.

Co w przypadku choroby?

Oczywiście może zdarzyć się, że wyeliminowanie glutenu z diety jest niezbędne przy danej jednostce chorobowej. Zazwyczaj to celiakia, alergia na gluten lub choroba Duhringa. Wówczas konieczne jest wdrożenie diety bezglutenowej i stosowanie odpowiedniej suplementacji witaminowej. Pamiętaj o tym, że każdorazowo diagnoza powinna być postawiona przez lekarza specjalistę. Jeżeli po spożyciu pokarmów mącznych i zbożowych czujesz się gorzej, to warto przeprowadzić specjalistyczne badania pod kątem ewentualnej nietolerancji glutenu. Odradza się próbę zdiagnozowania tego we własnym zakresie. To, czy warto wyeliminować gluten z diety, zależy od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta.

Wokół glutenu w ostatnich latach narosło wiele legend i mitów. Wiele osób uważa, że to jedno z największych zagrożeń żywieniowych, choć nie jest to poparte badaniami medycznymi. Tak jak wszystko, gluten również może być szkodliwy, ale tylko w określonych przypadkach. U zdecydowanej większości osób wykazuje prozdrowotne działanie i jest wręcz wskazany w codziennej diecie. Sprawdź korzystne działanie glutenu na ludzkich organizm i poznaj sytuacje, w których rzeczywiście może być szkodliwy.

Kiedy gluten jest naprawdę szkodliwy?

Mity o dużej szkodliwości glutenu są bardzo przesadzone. Tak naprawdę ta mieszanka białek roślinnych znajdujących się w wybranych zbożach może powodować negatywne reakcje organizmu tylko w określonych przypadkach. Dzieje się tak u osób, które zmagają się z celiakią. To choroba trzewna, która objawia się m.in. nietolerancją glutenu. Kolejne zdrowotne uzasadnienie dla stosowania diety bezglutenowej to uczulenie na gluten lub też na wybrane zboża, które go zawierają. W obu przypadkach obserwuje się trudności z przetrawieniem glutenu oraz pogorszenie wchłaniania się mikro i makroelementów z pokarmu. Mogą temu towarzyszyć takie objawy jak: pogorszone samopoczucie, biegunki, wymioty, czy wykwity skórne. Nieleczona lub niewłaściwie leczona celiakia może powodować groźne powikłania, w tym nawet nowotwory gardła, przełyku i jelit. Osoby ze zdiagnozowanymi chorobami powinny postawić na dietę bezglutenową i restrykcyjnie jej przestrzegać. Z tego typu problemem zmaga się około 1% populacji.

Korzystne działanie glutenu na ludzki organizm

W zdecydowanej większości przypadków gluten wykazuje bardzo korzystne działanie na organizm ludzki. Przede wszystkim uważany jest za naturalny prebiotyk, który pozytywnie wpływa na pracę jelit. Ponadto regularne spożywanie wysokiej jakości produktów pełnoziarnistych i zbożowych przekłada się na poprawę pracy układu sercowo-naczyniowego i minimalizuje ryzyko występowania chorób z nim związanych. Nie bez znaczenia jest również fakt, że gluten dobrze wpływa na układ pokarmowy człowieka.

Nie usuwaj glutenu z diety, jeżeli nie musisz

To wszystko sprawia, że dieta bezglutenowa powinna być wprowadzana tylko na wyraźne wskazanie lekarza i wdrażana pod okiem dietetyka. W przeciwnym razie przejście na nią może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Odstawienie glutenu to świadoma rezygnacja z wielu minerałów i witamin, które trzeba umiejętnie suplementować w postaci tabletek lub innych pokarmów. Jeżeli gluten nie wpływa negatywnie na Twoje zdrowia, to nie musisz z tego rezygnować. Oczywiście jest to obecnie trend, dlatego na tego typu dietę przechodzi nawet kilkanaście razy więcej osób, niż jest to wskazane medycznie.

W ostatnich latach coraz częściej słyszy się o tym, że wybrane osoby borykają się z nietolerancją glutenu. Wówczas bez dwóch zdań jego spożywanie szkodliwie wpływa na funkcjonowanie organizmu, a w skrajnych przypadkach może być bardzo niebezpieczne. Istnieje jednak spora grupa ludzi, którzy tolerują gluten. W tym tekście sprawdzimy, czym dokładnie jest gluten oraz to, czy jest on zdrowy dla ludzkiego organizmu, czy jednak mu szkodzi.

Czym jest gluten?

Przede wszystkim gluten to miks białek: prolamin i glutenin. Występują one przede wszystkim w zbożach takich jak: pszenica, jęczmień, żyto i owies. Ze względu na tradycje kulinarne w Polsce, produkty zbożowe spożywane są nad Wisłą w dużych ilościach. W ostatnich latach zapanowała jednak moda na celowe ograniczanie spożywania glutenu. Niektóre osoby są do tego zmuszone ze względu na celiakię, czyli nietolerancję glutenu. Inne decydują się na to w przekonaniu, że to korzystnie wpłynie na ich zdrowie. Odstawienie glutenu nie zawsze jest jednak wskazane.

Szkodliwość glutenu w wybranych grupach pacjentów

Mówiąc o szkodliwości glutenu, warto mieć na uwadze przede wszystkim wybrane grupy pacjentów. Obecnie coraz częściej diagnozowana jest choroba trzewna celiakia. To uwarunkowana genetycznie nietolerancja glutenu. Pacjenci z tym schorzeniem czują się wyraźnie gorzej po jego spożyciu, dlatego w codziennej diecie powinni unikać produktów zbożowych. W przypadku wybranych zbóż np. owsu, należy zwracać szczególną uwagę na jego pochodzenie i czystość. Na szczęście obecnie w sklepach bez trudu można znaleźć wiele produktów bezglutenowych, które stanowią doskonałe zamienniki. Dzięki temu celiakia nie musi negatywnie wpływać na komfort życia pacjenta. Pacjenci mogą borykać się również z alergią na gluten, nadwrażliwością oraz chorobą Duhringa. Wówczas spożywanie produktów zbożowych nie jest wskazane.

Nie unikaj glutenu, jeżeli nie musisz

Jeżeli jednak gluten nie powoduje u Ciebie negatywnych objawów, to nie należy unikać go za wszelką cenę. Badania potwierdzają, że regularne spożywanie pełnoziarnistych produktów wpływa korzystnie na pracę układu sercowo-naczyniowego oraz układu pokarmowego. Produkty zbożowe są bogate w: błonnik pokarmowy, żelazo, selen, cynk i witaminy z grupy B. Właśnie dlatego nie powinno się ich unikać, jeżeli nie ma ku temu wskazania medycznego. Od spożywania glutenu bardziej niebezpieczne jest błędne stosowanie diety bezglutenowej.

Zdrowy czy szkodliwy?

W przypadku glutenu sprawa nie jest tak oczywista. Dla większości ludzi jest on wskazany do spożycia ze względów zdrowotnych i nie powoduje żadnych objawów negatywnych. Istnieje jednak spora grupa osób, która boryka się z różnego rodzaju schorzeniami, przy których wyeliminowanie glutenu z diety jest wymagane. W związku z tym odpowiedź na to, czy gluten jest zdrowy, czy szkodliwy, zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta i jego stanu zdrowia.

W codziennej diecie większości z nas znajduje się gluten. To naturalna mieszanka białek roślinnych, które pochodzą z produktów zbożowych. Zawartość glutenu różni się w zależności od rodzaju zboża. Szacuje się, że obecnie nawet co czwarty Polak może z przyczyn zdrowotnych lub własnych przekonań stosować dietę bezglutenową. W tym tekście sprawdzimy, jak gluten wpływa na ludzki organizm.

Czym jest gluten i jakie produkty go zawierają?

Gluten to mieszanka białek roślinnych, które znajdują się w wybranych zbożach. Przede wszystkim warto wymienić to pszenicę i jej odmiany, jęczmień, żyto, a także zanieczyszczony owies. To wszystko sprawia, że gluten obecny jest w wielu produktach spożywczych, które na co dzień wkładamy w sklepie do koszyka. To nie tylko pieczywo i ciasta, ale również mąki, kasze, piwa, płatki śniadaniowe, makarony, wybrane zupy i sosy, a także niektóre przetworzone dania. Producenci podają skład produktu na opakowaniu, a produkty bezglutenowe posiadają dodatkowe oznaczenie. Jest to ułatwienie dla osób, które z przyczyn zdrowotnych musiały wyeliminować te białka roślinne ze swojej diety.

Jak gluten wpływa na organizm?

Zgodnie z prowadzonymi badaniami medycznymi i informacjami podawanymi przez Narodowe Centrum Edukacji i Żywienia, gluten nie jest szkodliwy dla zdrowych osób. Oznacza to, że wystrzegać go powinny się osoby z potwierdzoną celiakią, chorobą Duhringa, alergią lub innymi schorzeniami, na które wpływ ma gluten w diecie. Szacuje się, że to około 1% społeczeństwa. W przypadku pozostałych osób gluten wykazuje szereg działań prozdrowotnych. Przede wszystkim pełni on rolę naturalnego prebiotyku i wpływa korzystnie na jelita. Ponadto dobrej jakości produkty pełnoziarniste minimalizują ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych i wspierają działanie całego układu. Gluten korzystnie wpływa również na pracę układu pokarmowego.

Dla kogo może on być szkodliwy?

Oczywiście w określonych przypadkach gluten może negatywnie wpływać na ludzki organizm. Dzieje się tak u osób, które zmagają się z alergią na gluten lub celiakią. Ta ostatnia choroba objawia się m.in. nietolerancją glutenu. Schorzenia te prowadzą do trudności z przetrawieniem białek roślinnych tego typu, a także mogą pogarszać wchłanianie mikro i makroelementów z pokarmów. W skrajnych przypadkach powikłaniami celiakii mogą być poważne jednostki chorobowe, a nawet nowotwory. Wśród schorzeń, w których spożywanie glutenu nie jest wskazane, znajduje się również choroba Duhringa. Wówczas warto postawić na dietę bezglutenową i odpowiednie leczenie. Na szczęście w sklepach dostępna jest szeroka oferta bezglutenowych zamienników dla popularnych produktów, dlatego choroba nie musi negatywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie organizmy. Ewentualne niedobory witaminowe i minerałowe uzupełnia się suplementami.

Nadciśnienie lub problemy z układem odpornościowym sprawiają, że osoby cierpiące na nie muszą zmienić swoje plany żywieniowe, aby uniknąć komplikacji związanych z tymi chorobami. Ten rodzaj diety jest szczególnie polecany osobom mającym problemy z ciśnieniem krwi. Jej celem jest ograniczenie ilości soli dodawanej do żywności, także unikanie produktów z dużą ilością sodu, takich jak niektóre przetwory, kiełbasy i wędliny.

Dieta niskosodowa

Lekarze, którzy przepisują ten rodzaj diety nisko solnej, zalecają spożywanie dużej ilości świeżych warzyw i owoców, a także kurczaka, indyka lub ryb. Stosowanie tego typu diety nie oznacza jedzenia mdłych potraw, ale istnieje wiele innych przypraw, które mogą pomóc wzmocnić smak potraw, takich jak pieprz, czosnek czy mięta.

Dieta bezglutenowa i dieta bez laktozowa.

Celiakia i inne schorzenia związane z glutenem uniemożliwiają prawidłowe trawienie glutenu, co ostatecznie powoduje, że organizm nie wchłania składników odżywczych z pożywienia. Gluten jest białkiem występującym w niektórych zbożach, takich jak pszenica, jęczmień i żyto, a także ich pochodnych. Obecnie w supermarkecie można znaleźć wiele alternatyw dla produktów, które normalnie zawierałyby gluten, ale jest wiele pokarmów, które same zawierają gluten, takich jak owoce, warzywa, niektóre chude mięsa i jaja. Jeśli chodzi o dietę bezlaktozową, to jest ona przeznaczona dla osób, które nie tolerują laktozy, czyli cukru naturalnie występującego w mleku zwierzęcym i jego pochodnych. Podobnie jak w przypadku diety bezglutenowej, istnieje również wiele specjalnie produkowanych alternatyw bez laktozy: od mlek i masła po sery, jogurty i lody.

Dieta niskopurynowa.

Puryny to rodzaj naturalnej substancji występującej w niektórych pokarmach, takich jak wołowina, niektóre tłuste ryby, drożdże lub produkty o dużej zawartości tłuszczu. Celem tego typu diety jest zmniejszenie nadmiaru kwasu moczowego we krwi, który powoduje pewne zagrożenia dla zdrowia w postaci kamicy nerkowej, hiperurykemii czy podagry. Oprócz picia dużej ilości płynów w celu wyeliminowania nadmiaru kwasu moczowego w organizmie, specjaliści zalecają również spożywanie pokarmów o niskiej zawartości puryn, takich jak orzechy, niskotłuszczowe produkty mleczne, ziemniaki i ryż.

Diety odchudzające.

Jeśli chodzi o utratę wagi, istnieje wiele planów odchudzania do naśladowania, z których najbardziej niebezpieczne są tak zwane „diety cud”. Problem z wielu z tych planów diety jest to, że nie zawsze mają efekty, które obiecują, jak w niektórych utrata wagi jest ze względu na deficyt wody w organizmie lub w innych jest efekt odbicia, który unieważnia wszelkie wyniki. W każdym przypadku powinien to być lekarz lub dietetyk, który przepisuje ten rodzaj diety tak jak każdy inny. Specjalista może zalecić np. dietę niskokaloryczną. Ma to na celu zmniejszenie dziennego spożycia kalorii poprzez zwiększenie spożycia białka w przeciwieństwie do tłuszczów i węglowodanów, aby osiągnąć deficyt kalorii.