Celiakia jest częstym procesem autoimmunologicznym, występującym u osób predysponowanych genetycznie, wywołanym przez spożycie glutenu w kilku jego postaciach. Jest to nie tylko choroba układu pokarmowego, ale także choroba ogólnoustrojowa, dająca wiele różnych objawów.
Choroba ta dotyka 1-2% populacji na całym świecie. Częstość występowania jest większa u kobiet: na każde trzy przypadki jeden diagnozowany jest u mężczyzn, a dwa u kobiet.
Problem polega na tym, że około 75% osób cierpiących na tę chorobę nie jest zdiagnozowanych. To niedodiagnozowanie przypisuje się różnym czynnikom: trudnościom w wykrywaniu, niewiedzy lekarzy na temat choroby itp.
Niezbędna jest wiedza na temat choroby. W związku z tym 16 maja obchodzony jest Światowy Dzień Celiakii, mający na celu podniesienie świadomości na temat tej patologii oraz umożliwienie całemu społeczeństwu zdobycia większej wiedzy na temat tej choroby i diety bezglutenowej.
Gluten i ciasto
Pytanie brzmi, co rozumiemy przez gluten. Można go zdefiniować jako gumowatą masę białkową. Główne składniki białka glutenowego (gliadyna i glutenina) są białkami spichrzowymi występującymi w pszenicy, a także w życie i jęczmieniu.
Gluten jest bardzo ceniony, zwłaszcza ze względu na swoją wysoką wartość technologiczną: nadaje ciastom chlebowym objętość i gąbczastość, elastyczność, konsystencję itp. i dlatego jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym. Nie ma jednak wartości odżywczych, ponieważ nie dostarcza ani witamin, ani minerałów. Innymi słowy, wyeliminowanie go z diety nie prowadzi do niedoborów żywieniowych.
Objawy celiakii
Spożywanie glutenu u osoby niezdiagnozowanej prowadzi do zaniku kosmków w jelicie cienkim, co oznacza, że składniki odżywcze nie są prawidłowo wchłaniane, a organizm ulega uszkodzeniu.
Najczęstsze objawy choroby to: utrata masy ciała, utrata apetytu, zmęczenie, nudności, wymioty, biegunka, wzdęcia, utrata masy mięśniowej, zahamowanie wzrostu, zmiany nastroju (drażliwość, apatia, introwertyzm, smutek), bóle brzucha, niedokrwistość.
Dieta kontrolowana i zakazane pokarmy
W chwili obecnej nie ma lekarstwa na celiakię. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest dieta bezglutenowa. Pacjenci muszą mieć jednak jasność co do tego, co mogą jeść, a które pokarmy są całkowicie zabronione.
Zakazane pokarmy, jak określają je specjaliści, to te, które zostały wyprodukowane z niedozwolonych zbóż, takich jak pszenica i jej odmiany: jęczmień, żyto, orkisz, kamut i prawdopodobnie owies. Zwracają uwagę, że w tej ostatniej kwestii toczą się dyskusje. Owies jest naturalnie bezglutenowy, ale istnieje możliwość zanieczyszczenia go na polach lub podczas transportu, dlatego najlepiej spożywać owies certyfikowany.
Oto niektóre pokarmy, których pacjenci powinni unikać, o ile nie mają certyfikatu celiakii: chleb, piwo, makaron, herbatniki, płatki śniadaniowe i wszelkiego rodzaju słodycze.