All posts by : Marta Kwiatkowska

Gluten to składnik, który znajduje się w wielu produktach spożywczych. Na co dzień bez obaw może być spożywany przez większość społeczeństwa, jednak istnieje grupa osób, u których wywołuje on niepokojące objawy. W tym tekście przedstawimy wybrane choroby glutenozależne, które są powodem do wprowadzenia diety bezglutenowej w swoim codziennym życiu.

Kilka podstawowych schorzeń

Obecnie wymienia się kilka podstawowych schorzeń, w których przebiegu nie powinno spożywać się glutenu. W przeciwnym razie grozi to występowaniem niepokojących objawów, a nawet poważnych problemów zdrowotnych. Poniżej wybrane choroby wraz z ich krótkim opisem.

Celiakia

Najbardziej znaną i najczęściej występującą jest celiakia. To choroba trzewna o charakterze autoimmunologicznym, w której przebiegu dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, co utrudnia przyswajanie i rozkładanie glutenu. Schorzenie może występować oddzielnie lub w towarzystwie innych problemów autoimmunologicznych. Po spożyciu glutenu u chorych pojawiają się takie obawy jak bóle brzucha i przewlekłe biegunki. Zbagatelizowanie tego problemu i brak leczenia mogą doprowadzić do poważniejszych problemów, w tym m.in. stanu zapalnego, który rozwijał się będzie w całym organizmie. Zagrożona tym jest m.in. wątroba.

Alergia na pszenicę

U pacjentów diagnozuje się również alergię na pszenicę, w której składzie znajdują się spore pokłady białek glutenowych. Wówczas osoba chora nie może spożywać pokarmów z pszenicą, ponieważ powoduje to reakcje alergiczne o różnym stopniu nasilenia. Wśród nich wymienia się takie dolegliwości jak m.in.:

• pokrzywka;

• atopowe zapalenie skóry;

• astma piekarzy;

• pokrzywka kontaktowa;

• wymioty i nudności;

• kurczowy ból brzucha;

• i inne.

Szacuje się, że z alergią na pszenicę zmaga się około 1% światowej populacji.

Nadwrażliwość na gluten

Jako glutenopatia nieimmunologiczna niealergiczna klasyfikowana jest nadwrażliwość na gluten. Wówczas osoba chora wykazuje negatywne objawy po spożyciu jakichkolwiek pokarmów zawierających te białka. Podstawowe objawy nadwrażliwości na gluten to m.in.: bóle mięśni i stawów, przewlekłe zmęczenie organizmu, czy też drętwienie kończyn dolnych. Do tego mogą dochodzić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. W ostatnich latach odnotowuje się więcej przypadków nadwrażliwości na gluten, a choroba może dotykać nawet 6% światowej populacji.

Choroba Duhringa

Choroba Duhringa znana jest również jako zespół jelitowo-skórny lub rzekomoopryszczkowe zapalenie skóry. Bardzo często występuje u pacjentów wspólnie z celiakią. W przebiegu schorzenia występują zmiany skórne o charakterze pęcherzykowo-grudkowym, w tym przede wszystkim na: kolanach, łokciach, owłosionej skórze głowy, łopatkach i twarzy. Towarzyszą im ból i uczucie dyskomfortu. Przyjmowanie glutenu powoduje występowanie tych objawów, dlatego niezbędne jest wprowadzenie diety bezglutenowej i odpowiedniego leczenia farmakologicznego.

W każdej z wyżej wymienionych jednostek chorobowych należy wprowadzić restrykcyjną dietę bezglutenową. Decyzję o tym podejmuje lekarz na podstawie przeprowadzonych badań medycznych. Wszystko po to, aby zadbać o zwiększone bezpieczeństwo i komfort życia pacjenta.

Gluten to grupa białek, które występują w takich zbożach jak m.in.: pszenica, żyto, jęczmień, czy pszenżyto. Bardzo często dodawany jest do różnego rodzaju produktów spożywczych, w tym również tych, które docelowo nie powstają ze zbóż. Wszystko po to, aby zachować ich kolor, zapach, a także pożądaną konsystencję. Większość z nas może bez obaw spożywać gluten, który korzystnie wpływa na funkcjonowanie organizmu. Sprawdź, za co odpowiada.

Gluten – za co odpowiada w organizmie?

Jeżeli nie ma ku temu przeciwwskazań medycznych, to rekomendowane jest regularne spożywanie pokarmów zawierających gluten. Stanowią one nie tylko ważne źródło składników odżywczych, ale również dostarczają organizmowi energii niezbędnej do funkcjonowania. Sam gluten także wykazuje prozdrowotne działanie. Przede wszystkim klasyfikowany jest jako naturalny probiotyk, który korzystnie wpływa na działanie jelit oraz wspiera pracę układu pokarmowego. Ponadto regularne spożywanie dobrej jakości produktów spożywczych z glutenem pozwala na zminimalizowanie ryzyka występowania chorób sercowo-naczyniowych, czy też łagodzi ich objawy u pacjentów.

Dodatkowo gluten pozwala nam radzić sobie z takimi problemami, jak zaparcia, czy też nieprawidłowa praca układu pokarmowego. Jego obecność w diecie pomaga w przyjmowaniu wybranych minerałów i witamin. Jeżeli glutenu zabraknie, to w konsultacji z lekarzem i dietetykiem należy odpowiednio go zastąpić. W przeciwnym razie u pacjentów mogą występować niepokojące i niepożądane skutki uboczne.

Kto nie powinien spożywać glutenu?

Choć większość z nas bez obaw może spożywać gluten, a organizm radzi sobie z jego przyswojeniem i wydaleniem, to jednak istnieje grupa osób, u których wskazane jest zastosowanie diety bezglutenowej. Wybrane schorzenia ograniczają możliwość przetworzenia glutenu, a jego spożywanie powoduje występowanie niepokojących skutków ubocznych i niekorzystnie przekłada się na komfort codziennego życia pacjentów. Do tego grona należą przede wszystkim osoby, u których zdiagnozowano takie jednostki chorobowe jak m.in.: celiakia, alergia na pszenicę, choroba Duhringa, czy też nadwrażliwość na gluten. Każda z nich charakteryzuje się nieco innym przebiegiem i może powodować szeroki zakres objawów o różnym nasileniu.

Do czego może prowadzić niewłaściwe odstawienie glutenu?

Spożywanie glutenu jest rekomendowane w grupie osób, które radzą sobie z jego przetworzeniem. To nie tylko szereg działań prozdrowotnych. Warto zwrócić uwagę na to, że nieodpowiednie odstawienie glutenu zwiększa ryzyko występowania problemów ze strony przewodu pokarmowego, wiąże się z większym spożyciem tłuszczów nasyconych, soli i cukru. Przez to pacjenci są jeszcze bardziej narażeni na rozwój nadciśnienia, otyłości, miażdżycy, czy też innych chorób przewlekłych. W związku z tym niewłaściwie odstawienie glutenu może przynieść więcej problemów niż korzyści. Decyzja w tym zakresie zawsze powinna być podejmowana w konsultacji z lekarzem i w trosce o zdrowie i indywidualne potrzeby pacjenta.

Wiele osób błędnie uważa, że spożywanie glutenu powoduje raka niezależnie od tego, czy ktoś boryka się z nietolerancją tego składnika, czy nie. Oczywiście jest to błąd. Obecnie brakuje wiarygodnych badań, które potwierdziłyby taką zależność. Osoby szerzące tego typu informacje nie są w stanie podeprzeć się żadnym wiarygodnym źródłem. Jedyne co udowodniono to fakt, że osoby cierpiące na celiakię są bardziej narażone na występowanie nowotworów dotyczących przewodu pokarmowego, jeżeli nie stosują diety bezglutenowej.

Gluten zwiększa ryzyko raka u osób chorych

Choroby takie jak celiakia, choroba Duhringa, czy też alergie związane z glutenem to podstawa do tego, aby bezwzględnie zastosować dietę bezglutenową. Wpływa ona na znaczne poprawienie jakości codziennego życia pacjentów, a także minimalizuje ryzyko występowania u nich groźnych powikłań. Nieleczona lub źle leczona celiakia może być powodem występowania poważniejszych problemów, w tym m.in. nowotworów związanych z przewodem pokarmowym. W związku z tym warto postawić na specjalistyczne badania, skonsultować swoją sytuację ze specjalistą, a także wyeliminować gluten z codziennej diety.

Czy osoby zdrowe powinny się obawiać?

Większość z nas jednak dobrze toleruje gluten, a produkty zbożowe towarzyszą nam od setek lat. W związku z tym nie powinno być żadnych przeciwwskazań ku temu, aby spożywać gluten. Oczywiście warto postawić na zboża ze sprawdzonych źródeł, a także na wysokiej jakości produkty spożywcze. W kontekście raka lub innych poważnych schorzeń, zagrożeniem jest przede wszystkim niskiej jakości i modyfikowana żywność, a nie jej konkretny rodzaj. Warto o tym pamiętać. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie rekomendujemy kontakt ze specjalistą z obszaru dietetyki lub z lekarzem prowadzącym.

Leczenie onkologiczne a dieta bezglutenowa

Osobny przypadek stanowią pacjenci przechodzący leczenie onkologiczne. W ich przypadku można zastosować dietę bezglutenową, jeżeli wcześniej udowodniono nietolerancję na ten składnik lub powikłaniem po leczeniu jest pogorszone wchłanianie w układzie pokarmowym. Jeżeli jednak nie ma konkretnych wskazań medycznych i pacjent dobrze toleruje gluten, to jego dieta powinna go zawierać. Bezwzględna dieta bezglutenowa rekomendowana jest tylko wybranym pacjentom. Zastosowanie jej u każdego może być bardzo niebezpieczne. Osłabiony organizm w leczeniu onkologicznym narażony jest wówczas na niedobory cennych mikro i makroelementów, co dodatkowo pogarsza jego kondycję. Dobrej jakości produkty pełnoziarniste to m.in.: witaminy z grupy B, białko, węglowodany, żelazo, witamina E, potas, magnez i wiele więcej.

W przypadku pacjentów z celiakią spożywanie glutenu może zwiększać ryzyko zachorowania na raka gardła, przełyku, czy też jelita grubego. Nie jest to jednak reguła, a do tej pory nie ma wiarygodnych badań, które jednoznacznie wskazałyby na związek występujący pomiędzy spożywaniem glutenu a zachorowaniem na raka.

W ostatnich latach coraz częściej słyszy się o tym, że ktoś z naszych bliskich, znajomych lub podziwianych celebrytów przeszedł na dietę bezglutenową. Nie zawsze znane są przyczyny takiego zachowania. Jedne osoby decydują się na to ze względu na wskazanie lekarskie i problemy zdrowotne, a inne w przekonaniu, że tego typu dieta będzie dla nich zdrowsze. W tym tekście sprawdzimy, czym jest dieta bezglutenowa i czy jest korzystna dla ludzkiego organizmu.

Czym jest dieta bezglutenowa?

Dieta bezglutenowa, jak sama nazwa wskazuje, to taka, która nie zawiera w swoim składzie glutenu. Oznacza to, że pozbawiona jest produktów pochodzących z takich zbóż jak: pszenica, żyto, czy też jęczmień. Dotyczy to m.in. pieczywa, mąk, makaronów, wybranych produktów przetworzonych, płatków śniadaniowych itp. Podczas stosowania diety bezglutenowej należy dokładną uwagę zwracać na składy poszczególnych produktów. Nie zawsze informacje o tym, że coś jest pozbawione glutenu, mają pokrycie w prawdzie. Dzieje się tak m.in. dlatego, że w przypadku owsa może on być zanieczyszczony innymi zbożami i wówczas nie jest w stu procentach pozbawiony glutenu. Każdorazowo prowadzenie takiej diety powinno byś skonsultowane z lekarzem i dietetykiem.

Kiedy jest wskazana?

Stosowanie diety bezglutenowej wskazane jest w określonych przypadkach medycznych. Wówczas korzystnie wpływa na codzienne życie pacjentów, a także ich komfort i bezpieczeństwo. Dotyczy to m.in. osób, które zmagają się z alergią na pszenicę oraz celiakią. Ta ostatnia to choroba trzewna, która objawia się m.in. nietolerancją glutenu. Kolejnym wskazaniem do wdrożenia diety bezglutenowej jest choroba Duhringa. W każdym z tych schorzeń obserwuje się pogorszone samopoczucie pacjenta, obniżone wchłanianie makro i mikroelementów z pokarmu, czy też problemy żołądkowe. Do innych objawów mogą należeć wysypka, biegunka i bóle brzucha. Wówczas dieta bezglutenowa nie tylko korzystnie wpływa na funkcjonowanie pacjenta, ale także minimalizuje ryzyko występowania poważnych schorzeń, w tym nowotworów.

Dlaczego nie przechodzić na dietę bezglutenową we własnym zakresie?

Przejście na dietę bezglutenową powinno być poprzedzone badaniami lekarskimi i profesjonalną konsultacją. Wszystko dlatego, że gluten to także określone minerały i witaminy, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeżeli wyeliminujesz gluten z diety bez wskazania lekarskiego, to może dojść do niedoborów wybranych mikro i makroelementów, a także do występowania innych problemów zdrowotnych. Wówczas niedobory trzeba suplementować. Wszystko powinno być robione z głową, aby dieta bezglutenowa nie miała negatywnego wpływu na życie pacjenta. Jeżeli nie musisz, to nie rezygnuj z glutenu.

Gluten towarzyszył naszej diecie od setek lat. Wszystko dlatego, że ta mieszanka białek znajduje się w popularnych w Polsce zbożach takich jak: pszenica, żyto, jęczmień i owies. W związku z tym większość ludzi dobrze toleruje gluten i nie musi usuwać go z diety. Istnieją jednak schorzenia takie jak celiakia, choroba Duhringa, czy też alergie, przy których niezbędne jest postawienie na dietę bezglutenową. W tym tekście sprawdzimy, czy warto wyeliminować gluten z diety bez wyraźnego wskazania lekarskiego.

Czy wykluczenie glutenu z diety jest bezpieczne?

W ostatnich latach na popularności zyskują diety bezglutenowe. Specjaliści i celebryci prześcigają się w tym, aby wskazać na zasadność wyeliminowania diety z diety bez względu na stan zdrowia pacjenta. W konsekwencji wiele osób decyduje się na usunięcie z jadłospisu produktów zbożowych na wszelki wypadek. Nie zawsze jest to dobrym pomysłem. Wszystko dlatego, że produkty zbożowe są bogate w cenne makro i mikroelementy, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Po wyłączeniu zbóż z diety, niezbędne jest uzupełnianie niedoborów witaminowych w postaci innych pokarmów i suplementów.

Postawienie na dietę bezglutenową bez przygotowania i konsultacji dietetycznej, może powodować poważne konsekwencje. Niedobory: kwasu foliowego, magnezu, żelaza, wapnia, cynku i witamin D, K i z grupy B, to spore zagrożenie. W najlepszym przypadku przełoży się to na pogorszone samopoczucie pacjenta, a w najgorszym może powodować poważne problemy zdrowotne. W związku z tym każdorazowo decyzja o wyłączeniu glutenu z diety powinna być skonsultowana ze specjalistą. Tylko w ten sposób można zadbać o swoje bezpieczeństwo.

Gluten nie zawsze jest szkodliwy

Jeżeli Twój organizm dobrze toleruje gluten i nie cierpisz na żadną z chorób, która wymaga jego ograniczenia, to warto pozostawić go w codziennej diecie. Wówczas regularne spożywanie wysokiej jakości produktów pełnoziarnistych przełoży się na poprawę stanu zdrowia pacjenta. Zawarte w zbożach makro i mikroelementy korzystnie oddziałują na układ sercowo-naczyniowy, a także układ pokarmowy. Regulują wiele procesów zachodzących w organizmie, a także odpowiadają za jego prawidłowe funkcjonowanie. Ze względu na brak szkodliwości glutenu, nie ma wyraźnych przeciwwskazań do jego spożywania.

Co w przypadku choroby?

Oczywiście może zdarzyć się, że wyeliminowanie glutenu z diety jest niezbędne przy danej jednostce chorobowej. Zazwyczaj to celiakia, alergia na gluten lub choroba Duhringa. Wówczas konieczne jest wdrożenie diety bezglutenowej i stosowanie odpowiedniej suplementacji witaminowej. Pamiętaj o tym, że każdorazowo diagnoza powinna być postawiona przez lekarza specjalistę. Jeżeli po spożyciu pokarmów mącznych i zbożowych czujesz się gorzej, to warto przeprowadzić specjalistyczne badania pod kątem ewentualnej nietolerancji glutenu. Odradza się próbę zdiagnozowania tego we własnym zakresie. To, czy warto wyeliminować gluten z diety, zależy od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta.

Wokół glutenu w ostatnich latach narosło wiele legend i mitów. Wiele osób uważa, że to jedno z największych zagrożeń żywieniowych, choć nie jest to poparte badaniami medycznymi. Tak jak wszystko, gluten również może być szkodliwy, ale tylko w określonych przypadkach. U zdecydowanej większości osób wykazuje prozdrowotne działanie i jest wręcz wskazany w codziennej diecie. Sprawdź korzystne działanie glutenu na ludzkich organizm i poznaj sytuacje, w których rzeczywiście może być szkodliwy.

Kiedy gluten jest naprawdę szkodliwy?

Mity o dużej szkodliwości glutenu są bardzo przesadzone. Tak naprawdę ta mieszanka białek roślinnych znajdujących się w wybranych zbożach może powodować negatywne reakcje organizmu tylko w określonych przypadkach. Dzieje się tak u osób, które zmagają się z celiakią. To choroba trzewna, która objawia się m.in. nietolerancją glutenu. Kolejne zdrowotne uzasadnienie dla stosowania diety bezglutenowej to uczulenie na gluten lub też na wybrane zboża, które go zawierają. W obu przypadkach obserwuje się trudności z przetrawieniem glutenu oraz pogorszenie wchłaniania się mikro i makroelementów z pokarmu. Mogą temu towarzyszyć takie objawy jak: pogorszone samopoczucie, biegunki, wymioty, czy wykwity skórne. Nieleczona lub niewłaściwie leczona celiakia może powodować groźne powikłania, w tym nawet nowotwory gardła, przełyku i jelit. Osoby ze zdiagnozowanymi chorobami powinny postawić na dietę bezglutenową i restrykcyjnie jej przestrzegać. Z tego typu problemem zmaga się około 1% populacji.

Korzystne działanie glutenu na ludzki organizm

W zdecydowanej większości przypadków gluten wykazuje bardzo korzystne działanie na organizm ludzki. Przede wszystkim uważany jest za naturalny prebiotyk, który pozytywnie wpływa na pracę jelit. Ponadto regularne spożywanie wysokiej jakości produktów pełnoziarnistych i zbożowych przekłada się na poprawę pracy układu sercowo-naczyniowego i minimalizuje ryzyko występowania chorób z nim związanych. Nie bez znaczenia jest również fakt, że gluten dobrze wpływa na układ pokarmowy człowieka.

Nie usuwaj glutenu z diety, jeżeli nie musisz

To wszystko sprawia, że dieta bezglutenowa powinna być wprowadzana tylko na wyraźne wskazanie lekarza i wdrażana pod okiem dietetyka. W przeciwnym razie przejście na nią może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Odstawienie glutenu to świadoma rezygnacja z wielu minerałów i witamin, które trzeba umiejętnie suplementować w postaci tabletek lub innych pokarmów. Jeżeli gluten nie wpływa negatywnie na Twoje zdrowia, to nie musisz z tego rezygnować. Oczywiście jest to obecnie trend, dlatego na tego typu dietę przechodzi nawet kilkanaście razy więcej osób, niż jest to wskazane medycznie.