Rodzaje żywności, których osoby chore na celiakię nie mogą spożywać

Celiakia jest częstym procesem autoimmunologicznym, występującym u osób predysponowanych genetycznie, wywołanym przez spożycie glutenu w kilku jego postaciach. Jest to nie tylko choroba układu pokarmowego, ale także choroba ogólnoustrojowa, dająca wiele różnych objawów.

Choroba ta dotyka 1-2% populacji na całym świecie. Częstość występowania jest większa u kobiet: na każde trzy przypadki jeden diagnozowany jest u mężczyzn, a dwa u kobiet.

Problem polega na tym, że około 75% osób cierpiących na tę chorobę nie jest zdiagnozowanych. To niedodiagnozowanie przypisuje się różnym czynnikom: trudnościom w wykrywaniu, niewiedzy lekarzy na temat choroby itp.

Niezbędna jest wiedza na temat choroby. W związku z tym 16 maja obchodzony jest Światowy Dzień Celiakii, mający na celu podniesienie świadomości na temat tej patologii oraz umożliwienie całemu społeczeństwu zdobycia większej wiedzy na temat tej choroby i diety bezglutenowej.

Gluten i ciasto

Pytanie brzmi, co rozumiemy przez gluten. Można go zdefiniować jako gumowatą masę białkową. Główne składniki białka glutenowego (gliadyna i glutenina) są białkami spichrzowymi występującymi w pszenicy, a także w życie i jęczmieniu.

Gluten jest bardzo ceniony, zwłaszcza ze względu na swoją wysoką wartość technologiczną: nadaje ciastom chlebowym objętość i gąbczastość, elastyczność, konsystencję itp. i dlatego jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym. Nie ma jednak wartości odżywczych, ponieważ nie dostarcza ani witamin, ani minerałów. Innymi słowy, wyeliminowanie go z diety nie prowadzi do niedoborów żywieniowych.

Objawy celiakii

Spożywanie glutenu u osoby niezdiagnozowanej prowadzi do zaniku kosmków w jelicie cienkim, co oznacza, że składniki odżywcze nie są prawidłowo wchłaniane, a organizm ulega uszkodzeniu.

Najczęstsze objawy choroby to: utrata masy ciała, utrata apetytu, zmęczenie, nudności, wymioty, biegunka, wzdęcia, utrata masy mięśniowej, zahamowanie wzrostu, zmiany nastroju (drażliwość, apatia, introwertyzm, smutek), bóle brzucha, niedokrwistość.

Dieta kontrolowana i zakazane pokarmy

W chwili obecnej nie ma lekarstwa na celiakię. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest dieta bezglutenowa. Pacjenci muszą mieć jednak jasność co do tego, co mogą jeść, a które pokarmy są całkowicie zabronione.

Zakazane pokarmy, jak określają je specjaliści, to te, które zostały wyprodukowane z niedozwolonych zbóż, takich jak pszenica i jej odmiany: jęczmień, żyto, orkisz, kamut i prawdopodobnie owies. Zwracają uwagę, że w tej ostatniej kwestii toczą się dyskusje. Owies jest naturalnie bezglutenowy, ale istnieje możliwość zanieczyszczenia go na polach lub podczas transportu, dlatego najlepiej spożywać owies certyfikowany.

Oto niektóre pokarmy, których pacjenci powinni unikać, o ile nie mają certyfikatu celiakii: chleb, piwo, makaron, herbatniki, płatki śniadaniowe i wszelkiego rodzaju słodycze.

Różne odmiany lodów naturalnych

Każdy raczej wie, że lody naturalne różnią się od siebie nie tyle składem, co smakiem. Tradycyjna czekolada dla niektórych okaże się zbyt ciężka lub nudna, więc alternatywą dla niej będą desery kawowe, karmelowe, waniliowe albo śmietankowe. A może tak tym razem sięgnąć po orzeźwiające owoce? Niekoniecznie musi to być najzwyklejsza w świecie truskawka, albowiem teraz absolutnym lodowym hitem wśród mieszkańców naszego kraju stały się lody o smaku mango i ananasa, czyli te w nieco bardziej egzotycznym wydaniu.

Młodzież chętnie natomiast kosztuje smaków imitujących popularne słodycze. Chodzi tu m.in. o wariacje na temat ciastek oreo, najsłynniejszej czekolady z krówką oraz znanych cukierków ciągutek. Lepsze i bardziej doświadczone lodziarnie nie boją się opracowywać zupełnie nowych receptur, które jeszcze nigdzie indziej nie były spotykane. A to dobrze, bo dzięki ich odwadze klienci każdego dnia próbują czegoś nowego i dosłownie nie są w stanie znudzić się naturalnymi lodami, więc przez całe lato cieszą się ich cudownym smakiem i zapewnianym przez nie orzeźwieniem.

Mówiąc o różnych odmianach lodów naturalnych, nie wolno jednak zatrzymać się na samym smaku. On jest najważniejszy, ale jednak dla niektórych osób istotniejsze okaże się to, z czego takie naturalne lody zostaną złożone. Tu nawet nie chodzi o kwestie zdrowotne. Niektórym nie zależy wcale na jedzeniu super odżywczych i super zdrowych produktów, ale mimo tego muszą oni zwracać uwagę na skład żywności, albowiem mają uczulenie bądź alergię na wybrane substancje. Szczególnie zdradzieckie pod tym względem bywają orzechy oraz laktoza.

Sporo osób musi też uważać na gluten, albowiem składnik ten potrafi wywoływać poważne problemy trawienne u tych, którzy nie są w stanie prawidłowo go trawić. Co ciekawe niektóre lody naturalne nie mają natomiast… cukru. Mimo tego są słodkie i bardzo smaczne, albowiem uzupełnia się je różnymi innymi słodzikami, które często w ogóle nie mają kalorii, dzięki czemu tworzą z lodowego deseru coś bardziej dietetycznego.

Karob świetną alternatywa dla kakao

Jesteś uczulony na kakao, a je uwielbiasz? Bez obaw, istnieje substytut kakao niemalże idealny. Karob, nazywany też gumą karobową lub mączką chleba świętojańskiego w smaku i kolorze jest łudząco podobny do kakao. Przez producentów żywności nazywany krótko po prostu E410. Czy składnik oznaczony tym niewdzięcznym „E” jest godnym zamiennikiem naszego znanego i lubianego kakao?

Gdzie kupimy karob?

Karob można kupić głównie w sklepach ze zdrową żywnością, chociaż coraz częściej można spotkać go również w supermarketach na półkach z produktami typu bio i eko. Występuje w trzech formach – w postaci melasy, gumy i proszku. Ta pierwsza jest stosowana jako zagęstnik, druga do produkcji polew, a trzecia jako zamiennik kakao.

Właściwości prozdrowotne

Ze względu na wysoką zawartość polifenoli, mączka chleba świętojańskiego wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Usprawnia procesy trawienne, przez co może zapobiegać powstawaniu nowotworów jelit. Ma również działanie przeciwbiegunkowe, ale również przeciwdziała zaparciom, co jest spowodowane wysoką zawartością błonnika. Karob pomaga obniżać poziom złego cholesterolu we krwi. Dzięki sporej zawartości łatwo przyswajalnego wapnia, chroni kości przed osteoporozą. Polecany jest także pomocniczo w leczeniu przeziębień.

Zastosowanie w przemyśle spożywczym

Karob, dzięki swoim właściwościom: żelującym, emulgującym i stabilizującym jest z powodzeniem wykorzystywany przez producentów żywności. Znajdziemy go w składzie przeróżnych produktów. Najczęściej stosowany jest do produkcji polew, lodów, przetworów owocowych i warzywnych, mlek modyfikowanych, czy też fermentowanych produktów mlecznych zawierających bakterie probiotyczne.
We własnej kuchni karob możemy użyć do wypieku ciast. Zastąpi on nam kakao, do którego jest bardzo zbliżony zarówno pod względem smaku, jak i koloru. Należy jednak pamiętać, by dodać mniej cukru, gdyż jest on znacznie słodszy od kakao. Dlatego też stosowany jest również jako słodzik.

Karob vs kakao

Karob nie zawiera kofeiny, w przeciwieństwie do kakao, które zawiera ją w swoim składzie, co prawda w śladowych ilościach, ale jednak. Ma mniej tłuszczu niż kakao, ale znacznie więcej cukrów prostych – stąd jego słodki smak. Warto również zaznaczyć, że karob jest hipoalergiczny, w przeciwieństwie do kakao, które często bywa produktem uczulającym.

Karob jest stosunkowo mało znanym produktem spożywczym, jednak dzięki swoim właściwościom zasługuje na uwagę. Zainteresować się nim szczególnie powinny osoby uczulone na kakao, ale nie tylko. Karob jest równie smaczny jak kakao (jeśli nawet nie smaczniejszy!), jest bezglutenowy i wegański, a dodatkowo mniej kaloryczny od kakao. Jego niezbyt wygórowana cena także zachęca do spróbowania.

Kto powinien pić mleko roślinne?

Przez wiele lat tradycyjne mleko krowie uchodziło za jeden z najzdrowszych produktów spożywczych na świecie. Karmiono nim głównie dzieci, wierząc głęboko w to, że dzięki niemu będą one poprawnie rosnąć i szybko się rozwijać. W ostatnim czasie zaczęto jednak głośno mówić o tym, że niektórzy ludzie powinni wybierać pewne roślinne zamienniki mleka krowiego, gdyż ten tradycyjny produkt pochodzenia zwierzęcego może im szkodzić. Kto zatem nie powinien w ogóle go pić? Dla kogo takie krowie mleko może okazać się szczególnie szkodliwe?

Pierwszym powodem, który powinien skłonić każdego do rezygnacji z picia zwykłego mleka, będzie oczywiście nietolerancja laktozy. A niestety coraz więcej osób musi się z nią na co dzień zmagać. Naukowcy twierdzą nawet, że ponad połowa osób dorosłych mieszkających w Polce może cierpieć na nietolerancję laktozy, mimo iż mało kto ma tego świadomość. W przypadku tego schorzenia po spożyciu dania czy napoju zawierającego mleko dochodzi do wystąpienia szeregu skutków ubocznych. Nie zawsze występują one od razu. Zazwyczaj pełna ich intensyfikacja następuje po upływie ok. trzech godzin liczonych od momentu spożycia mlecznego dania. Objawy najczęściej tyczą się oczywiście układu pokarmowego. Dochodzi do wystąpienia biegunki, nudności i silnych bólów brzucha. Jeżeli ktoś dostrzega u siebie właśnie takie objawy, powinien jak najszybciej przerzucić się na zamienniki mleka krowiego, aby ułatwić sobie życie i nie szkodzić swojemu zdrowiu.

Nietolerancji nie należy jednak mylić z alergią. Ten drugi typ schorzenia na ogół występuje bowiem u dzieci i zazwyczaj sam znika mniej więcej w momencie ukończenia piątego roku życia. Jeżeli organizm malucha nie trawi mleka, w żadnym wypadku nie należy mu go podawać. Wtedy warto właśnie sięgnąć po jakieś mleko roślinne, np. to wykonane z ryżu, charakteryzujące się słodkim smakiem. Typowymi objawami alergii na zwykłe mleko są wymioty, pokrzywka oraz nieprawidłowy oddech. Oczywiście dolegliwości występują po spożyciu mlecznego dania.